ขอเชิญท่านที่มีความจงรักภักดีและเทิดทูนในสมเด็จพระนเรศวรมหาราช

เอาบันทึกของพระนารายณ์ที่ปารีส มาเรียบเรียงกษัตริย์ 52 พระองค์

 

hand print ของท่านคุรุปัทมสมภพ ในเนปาล

คำอธิบายที่ได้รับมาจากการอธิบายด้านคลื่นและความถี่ เมื่อทำให้ร่างกายสั่นสะเทือนด้วยคลื่นความถี่ ก็จะทำให้หินซึ่งเป็นคลื่นความถี่เช่นกัน หินจะนุ่มๆเหมือนดินเหนียว เมื่อนั้นก็จะประทับฝ่ามือลงไปได้

ท่านคุรุปัทมสมภพ ท่านเป็นเจ้าชายจากอินเดียและเป็นพระญาติของพระพุทธเจ้า และรอยมือที่ท่านปัทมสมภพประทับไว้ได้นั้น ทำให้ค่อนข้างเชื่อว่าพระพุทธเจ้าทรงประทับรอยพระบาทไว้จริงในหลายๆที่ รวมถึงในสุวรรณภูมิด้วย ทรงมีฤทธานุภาพ

 

วันนี้ถูกดลใจให้หาคำว่า พระเจ้าเหา ซึ่งถือว่าไปต่อได้กับอดีตที่ไปชนได้ถึงยุคต่อจากอียิปต์โบราณ

1 เริ่มจากที่มาของ แซ่จาง มีประวัติที่เก่าที่สุดเท่าที่บันทึกไว้ได้ดังนี้

แซ่ "จาง" เป็น 1 ใน 5 แซ่ใหญ่ของจีน เก็บอยู่ใน "ทำเนียบร้อยแซ่" กระจายอยู่กว้างขวางอย่างยิ่ง และมีอายุของแซ่ประมาณ 5000 ปีมีประวัติตระกูลเก่าแก่ที่สุดกล่าวว่า บรรพชนถือกำเนิดมาแต่สมัยดึกดำบรรพ์ ลูกชายคนที่ 5 ของส้าวเฮา หัวหน้าเผ่าอี๋ตะวันออกชื่อฮุย มีความดีความชอบในการประดิษฐ์เกาทัณฑ์ พระเจ้าฮว๋างตี้จึงได้พระราชทานแซ่ "จาง" ให้


ที่นี้จุดเชื่อมประวัติศาสตร์ของแซ่จาง กับพระเจ้าเหา ให้จุดเชื่อมไว้ก่อนดังนี้
1. คำว่า ส้าวเฮา
2. เผ่าอี๋
3. พระเจ้าฮว๋างตี้
4. อายุของแซ่จาง ประมาณ 5000 ปี

ก่อนจะไปเชื่อมกับตำนานพระเจ้าเหา ขอกำหนดดินแดนที่คนเผ่าอี๋ ต้นกำเนิดของคนแซ่จาง อยู่ไกลถึงที่ราบสูงทิเบต หรือที่ราบสูงหิมาลัย




อี๋ ตอนบนทางเหนือ ก่อนจะมารวมกันที่น่านเจ้า มีการดำรงชีวิตเร่ร่อนอยู่ในแถบที่ราบสูงหิมาลับ หรือที่ราบสูงทิเบต มีอายุมาประมาณ 5000 ปี

2. ประวัติของแซ่จาง มาบรรจบกับประวัติพระเจ้าเหา ดังนี้

พระเจ้าเสี่ยวเหา หรือ พระเจ้าเหา(น้อย) เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าหว่างตี้ ราชวงค์ที่1 ปฐมกษัตริย์ของจีน
ครองราชย์ 2145-2055 ปี ก่อนพุทธศักราช อยู่ในราชสมบัติ 100 ปี มีพระอัครชายา 5 องค์

พระนางชีเลงสี พระมารดาพระเจ้าเหา(น้อย) เป็นพระอัครชายาที่1 มีพระโอรส 3 องค์ คือ
1. ชังฮี
2. พระเจ้าเหา(น้อย)
3. หล่งเมี้ยว

พระเจ้าเหา(น้อย)เป็นพระโอรส อันดับที่ 2 พระองค์ขึ้นครองราชย์เมื่อปีมะโรง 2045 ปี ก่อนพุทธศักราช และสวรรคตเมื่อ ปีเถาะ 1971 ปี ก่อนพุทธศักราช พระองค์เป็นต้นตระกูลไทย ในบันทึกประวัติศาตร์จีน มีชัดแจ้งอยู่ว่า เชื้อพระวงศ์พระเจ้าเหานี้ ได้รับพระราชทานตราตั้ง ราชกูล "ไทไท" เป็นฐานันดรศักดิ์ประจำตระกูล ฉะนั้นพระเจ้าเหาจึงนับว่าทรงเป็น ต้นตระกูลไทย และว่าเป็น บรรพบุรุษของไทย

3. ประวัติราชาแมงป่อง กับ จักรพรรดิเหลือง ได้คำว่า อวี๋มหาราช ผู้ก่อตั้งราชวงศ์เซี่ย (ราชวงศ์แรกของจีน)



ประวัติของคนแซ่จางคือ ลูกชายคนที่ 5 ของ ส้าวเฮา (เสี่ยวเหา) ลูกชายคนที่ 5 ของหัวหน้าเผ่าอี๋ และคงไม่ใช่ลูกของอัครชายา จึงได้รับพระราชทานแซ่จาก พระเจ้าหว่างตี้ (ฮว๋างตี้) หรือจักรพรรดิเหลือง ให้ใช้แซ่จาง ส่วนพระเจ้าเหาซึ่งเป็นพระราชโอรสของพระเจ้าหว่างตี้ (ฮว๋างตี้) หรือจักรพรรดิเหลือง ภายหลังคือ อวี๋มหาราช ผู้ก่อตั้งราชวงศ์เซี่ย ส่วนพระเจ้าเหาได้รับพระราชทานตราตั้ง ราชกูล "ไทไท" เป็นฐานันดรศักดิ์ประจำตระกูล ฉะนั้นพระเจ้าเหาจึงนับว่าทรงเป็น ต้นตระกูลไทย และว่าเป็น บรรพบุรุษของไทย เรื่องราวนี้ประมาณเมื่อ 5000 ปีก่อน




และจากที่อยู่ที่บอกว่าเผ่านี้เป็นพวกอี๋ตะวันออก ซึ่งต้องมีพวกอี๋ตะวันตก อาจจะเป็นไปได้ที่ไปสอดคล้องกับราชาแมงป่องของอียิปต์โบราณกับจักรพรรดิเหลือง เป็นองค์เดียวกัน

https://www.blockdit.com/posts/65bcbf001d9b359265040ccb

รัฐโบราณไม่มีขอบเขต เดินทางไป ๆ มา ๆ ตามแหล่งที่มีน้ำ เมื่อสิ้นราชวงศ์เซี่ยแล้ว จึงไปอยู่แถวยูนนาน




https://www3.rdi.ku.ac.th/exhibition/53/group04/orathai/orathai.html

อยู่แถวที่ราบสูงหิมาลัย ใกล้เนปาล เรื่อยมา ๆ จนเริ่มได้รับอิทธิพลหลายวัฒนธรรม โดยเฉพาะพวกที่รับอิทธิพลศาสนาพุทธเคลื่อนตัวไปรวมกัน (คงโดนโจมตีหลายครั้งตลอดประวัติศาสตร์อันยาวนาน) ที่บริเวณน่านเจ้า (ยูนนาน) น่านเจ้าเป็นแหล่งรวมพลคนรักพระพุทธศาสนา

 

คนที่มารวมกันตั้งแคว้นน่านเจ้า น่าจะเรียกเมืองที่ตั้งใหม่นี้ว่า กรุงราชคฤห์ เพื่อระลึกถึงเมืองที่โดนโจมตีแตกจากฝีมือพวกเติร์ก

 

มีเบาะแสเล็กน้อย จากเจ้าขรัวเงิน สามีของพระพี่นางรัชกาลที่ 1 แต่ใช้แซ่ตัน ไม่ใช่แซ่จาง
มีเค้าลางแค่สืบเชื้อสายมาจากขุนนางกรุงปักกิ่ง




คำว่าสืบเชื้อสายมาจากมหาเสนาบดีจากกรุงปักกิ่ง



พระจักรพรรดิหมิงให้ใช้คำว่า "เน่ยเก๋อ" แทนคำว่ามหาเสนาบดีเดิม จึงเป็นอันรู้กันว่าตลอดรัชสมัยราชวงศ์หมิง ตำแหน่งมหาเสนาบดี ใช้คำว่า "เน่ยเก๋อ" คำว่า นายก่าย เป็นคำที่คนไทยออกเสียงภาษาจีนไม่ถนัด จึงออกเสียงคำว่า เน่ยเก๋อ เป็น นายก่าย

 

สรุปได้ค่อนข้างชัดแล้วอีกเรื่องหนึ่งก็คือ คำว่า "นายก่าย" "ในไก่" มาจากคำว่า "เน่ยเก๋อ"

คลองนายก่าย (คลองในไก่) = คลองเน่ยเก๋อ
ประตูนายก่าย (ประตูในไก่) = ประตูเน่ยเก๋อ
ป้อมนายก่าย (ป้อมในไก่) = ป้อมเน่ยเก๋อ
ป้อมเน่ยเก๋อ = ป้อมหอราชคฤห์
หอเน่ยเก๋อ = หอราชคฤห์
เพราะตำแหน่งมหาเสนาบดีของราชวงศ์หมิง ใช้คำว่าเน่ยเก๋อ แทนมาตั้งแต่ตั้งราชวงศ์ค่ะ เพราะจักรพรรดิหงอู่ก็คือจักรพรรดิจูหยวนจางต้นราชวงศ์หมิง

 

แซ่ตัน เป็น สำเนียงฮกเกี้ยน หรือ แซ่ตั้ง (แต้จิ๋ว) แต่ถ้าออกเสียงจีนกลาง คือ แซ่เฉิน

ต้องไปหาว่า จากนี้ไปจนสิ้นราชวงศ์หมิงในปี คศ 1644 นั้น มี "เน่ยเก๋อ" แซ่เฉิน บ้างหรือไม่


ถ้าไม่มีเน่ยเก๋อ แซ่เฉิน แสดงว่า เจ้าขรัวเงิน แซ่ตัน ใช้แซ่ผิดพลาด หรืออาจจะไม่ได้สืบเชื้อสายมาจากมหาเสนาบดี

 

เรื่องเล่าสายมู

พระอาจารย์สิงห์ทน ท่านเคยเล่าให้ฟังว่า พระนเรศ ทรงสักยันต์อยู่บริเวณหน้าอกข้างซ้าย (หัวใจ) ซึ่งตอนที่ถวายพระเพลิงพระบรมศพนั้น หนังส่วนนี้ไม่ไหม้ ต้องให้พระมหาเถรคันฉ่องมาถอนอาคมที่ลงไว้ตอนสักยันต์นี้ออก จึงจะไหม้

 

ศาลาเหวินหยวน ใน พระราชวังต้องห้ามปักกิ่ง ในสมัยราชวงศ์หมิงเป็นหนึ่งในสำนักหลักของคณะรัฐมนตรี (คณะองคมนตรีที่มีเน่ยเก๋อเป็นหัวหน้าคณะ) จะสังเกตว่า ตึกในพระราชวังต้องห้ามจะทาสีประจำพระราชวงศ์หมิง ในสมัยราชวงศ์ชิงได้คงให้ศิลปะกรรมเป็นไปตามแบบที่ราชวงศ์หมิงกำหนดไว้

เฉินอัน เน่ยเก๋อของจักรพรรดิหมิงคนสุดท้าย ต้นตระกูลของเจ้าขรัวเงิน แซ่ตัน


สรุปว่ามีคนแซ่ตัน(ออกเสียงแบบฮกเกี้ยน) เป็นเน่ยเก๋อ ที่หนีมาเมืองไทยสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททองครองราชย์แล้ว (พ.ศ. 2187 หรือ ค.ศ. 1644 เป็น ค.ศ. ที่ราชวงศ์หมิงล่ม) แสดงว่า ตันเน่ยเก๋อ คงมั่นใจว่าที่นี่คุ้มครองท่านได้ และรู้ว่ามีรากฐานที่เน่ยเก๋อคนก่อนวางไว้ (วิเคราะห์ตามสภาพการณ์)

ถ้าคนแซ่ตัน(เฉิน)กล้าใช้แซ่เดิม คนแซ่เตียว(จาง)ก็คงน่าจะใช้แซ่เดิมได้เหมือนกัน

 

อยากให้นักประวัติศาสตร์จีนช่วยหาร่องรอยเหมือนกันนะคะ เรื่องราวจะบรรจบได้ เช่น ถ้าบันทึกราชกิจฝ่ายในของราชวงศ์หมิงยังอยู่ จะมีบันทึกว่าวันไหนที่เรียกให้คนนอกวังเข้าเฝ้า จะต้องมีชื่อพระนางมณีจันทร์(จาง ... )เข้าไปฝ่ายในเพื่อฝึกซ้อมพระราชพิธี หอจดหมายเหตุของพระราชวงศ์ของจีนนั้น ต้องสร้างตึกขึ้นมาใหม่แบบใหญ่ๆเพื่อเก็บ เพราะจดเก่งทุกราชวงศ์ จดทุกเรื่อง ทั้งเรื่องราวของฝ่ายหน้า และเรื่องราวของฝ่ายใน

ความหล่อของคนจากน่านเจ้า อย่างท่านจาง สร้างปัญหาเหมือนกัน เพราะหลี่ฮองเฮาที่แต่เดิมเป็นแค่สาวรับใช้ในวัง แต่เป็นผู้เดียวที่ให้กำเนิดลูกชายให้ฮ่องเต้องค์ที่ 12 ได้ จึงได้เป็นฮองเฮา ฮ่องเต้องค์ที่ 12 ทรงสุขภาพไม่ดี ทำให้หลี่ฮองเฮาค่อนข้างจะมาคลุกคลีกับท่านจาง แต่ท่านจางโดยพื้นฐานแล้วเป็นพุทธศาสนิกชนที่เคร่งครัดมาก ท่านฝึกจิตฝึกสมาธิกับพระลามะนิกายหมวกเหลือง(Kagyu) สายท่านกรรมาปะ ทำให้ท่านค่อนข้างจะตัดกิเลสได้มากแล้ว เรื่องทรัพย์สิน เงินทอง ลาภ สักการะ ไม่ได้ทำให้ท่านหวั่นไหว และท่านก็ตั้งใจสืบสานพระพุทธศาสนาให้ครบ 5000 ปีด้วย การอันใดที่เกี่ยวกับพระศาสนา ท่านจางร่วมด้วยเต็มที่ ส่วนหลี่ฮองเฮามาคลุกคลีกับท่านจางมากเกินไปก็อาจจะเป็นเหตุให้ฮ่องเต้เสินจงผู้ลูฏไม่พอใจที่พระมารดามาคลุกคลีกับอำมาตย์ (แต่ยืนยันได้อย่างหนึ่งว่า หลี่ฮองเฮาไม่เคยมาบ้านท่านจางเลยเพราะพระมเหสีและสนมต่าง ๆ ต้องอยู่ในวังหลวงจนวันตาย และท่านจางหรืออำมาตย์คนใด ๆ ก็ตามไม่สามารถเข้าไปบริเวณของฝ่ายในของราชสำนัก เป็นกฎเหล็ก)

ดิฉันอดคิดไม่ได้ว่า เรื่องของพระนเรศวรกับพระนางมณีจันทร์เป็นเรื่องของทางพุทธศาสนาที่เทวดาที่รักษาพระพุทธศาสนาท่านจัดสรรไว้ ให้ทรงลงมาทำหน้าที่สนับสนุนซึ่งกันและกันแบบลงตัว

 

เฉินอันเน่ยเก๋อ ต้นตระกูลของเจ้าขรัวเงิน แซ่ตัน เป็นหลักฐานยืนยันได้อีกอย่างหนึ่งว่า การมาอยู่สยามของคนที่เคยดำรงตำแหน่งอัครมหาเสนาบดีของกรุงจีน เป็นเรื่องค่อนข้างปกติ ธรรมดา และเคยเกิดขึ้น

ถ้าเฉินอันเน่ยเก๋อมากรุงศรีหลังสิ้นราชวงศ์หมิงในปี พ.ศ. 2187 ก็เท่ากับมาถึงหลังจากท่านจางมาถึงเมื่อปี พ.ศ. 2126 เป็นเวลาประมาณ 61 ปีให้หลังกัน

 

ชอบเพลงนี้ แต่ฟังนาน ๆ กลายเป็นเจริญธาตุน้ำ เย็นวาบไปถึงกระดูกเลย

 

เพิ่งนึกออกว่ามี เพชรพญานาค ในพระเครื่อง กรุวัดบ่อทองคำ จึงน่าจะไปเกี่ยวกับพญานาคด้วยเหมือนกันค่ะ

 

บริเวณนี้เป็นศูนย์การค้านานาชาติสมัยอยุธยา นิวาสถานเดิมของรัชกาลที่ 1 เป็นบริเวณเดียวกับที่ตั้ง หอราชคฤห์

ที่สำคัญ กรมศิลปากร ระบุไว้ว่า แถวนี้เป็นศูนย์การค้านานาชาติสมัยอยุธยา ซึ่งตรงนี้สำคัญ เนื่องจากศูนย์การค้านานาชาติมีที่เดียว และห้ามคนทั่วไปที่ไม่เกี่ยวข้องกับการค้านานาชาติ เข้าไปในบริเวณนี้








สุจิตต์ วงษ์เทศ : อยุธยา ศูนย์กลางการค้านานาชาติมีตลาดน้ำ-บก, ในเมือง-นอกเมือง, ย่านการผลิต (matichon.co.th)

 

陈用宾 ทหารหมิงคนนี้กรุงจีนให้จัดส่งคนเข้ามาเฝ้าพระนเรศวร ในปี ค.ศ. 1593 (พ.ศ. 2136) เพื่อนัดขอความร่วมมือไปตีพม่า





อ้างอิง : https://baike.baidu.com/item/陈用宾/3763113

 

เครดิต ความคิดเห็นเรื่องการแต่งกายจากเพจไก่แก้วการละคร และคุณสราวุธ ตามที่โพสไว้ในเฟสบุ๊คค่ะ

เครดิต การแต่งกายผู้ที่เล่นเป็นพระไชยราชาธิราชในซีรีย์แม่หยัว

 

เครื่องประดับศีรษะคล้ายศิลปะขอม

 

สำหรับบุคคลระดับเจ้านาง ความงาม ความหอม และสรีระ ต้องดูงดงามเสมอ และสำคัญที่สุด คนโบราณห่วงเรื่องนี้ยิ่งกว่าสุขภาพเพราะสมัยก่อนไม่เข้าใจเรื่องสุขภาพ เจ้านางสมัยก่อนจึงค่อนข้างบอบบาง เสียชีวิตได้ง่าย เพราะห่วงเรื่องความงามที่ต้องมาก่อน ราชวงศ์จีนก็เหมือนกัน ยกเว้นราชวงศ์ชิงที่เลือกสนมมาจาก ตระกูล 8 ตระกูลญาติใกล้ชิด หน้าตาจึงออกมาไม่ค่อยดีและตัวเตี้ยเล็ก แต่ราชวงศ์หมิง หยวน เลือกหน้าตาก่อน และค่อยดูว่าตระกูลดีพอยอมรับได้และจะต้องไม่ใช่แซ่เดียวกัน แต่กล้องเกิดขึ้นสมัยราชวงศ์ชิง จึงมีแต่รูปถ่ายพระจักรพรรดินีและสนมหน้าตาค่อนข้างไม่สวยเป็นส่วนใหญและตัวเล็กแกร็น กลายเป็นภาพจำว่าสนมนางในพระราชวังต้องห้ามคงหน้าตางั้นๆ ค่อยแต่งโครงกลอนชมว่าสวยเลอเลิศไว้ก่อน ที่จริงก่อนหน้ายุคชิงนั้น นางในสวยมากจริง ๆ ดิฉันว่าคล้าย ๆ เวทีมิสยูนิเวิร์ส มิสแกรนด์ มิสอินเตอร์ ที่ความสวยสามารถได้รางวัล ต่างกันที่คนโบราณส่งคนสวยเข้าวังไปชิงตำแหน่งมเหสีและนางสนมคนโปรด ความงามจึงสำคัญมากสำหรับชีวิตพวกนาง

ดิฉันลองวิเคราะห์ว่าที่พระนางเจ้าศรีสุดาจันทร์มีกายหอม คงด้วยวิธีปฎิบัติตนแบบนางในเลียนแบบจากนางในวังหลวงต่าง ๆ เช่น การไม่บริโภคเนื้อสัตว์ การดื่มชาที่ทำให้ตัวหอม สมัยพระนางเจ้าควีนอลิสเบ็ธที่สองเยือนกรุงจีนก็มีการถวายชาที่พระนางซูสีไทเฮาทรงไว้ดื่มให้ตัวหอม จะใช้น้ำหอมที่เป็นธรรมชาติจากวัสดุธรรมชาติและสารหอมนั้นต้องผ่านกรมหมอหลวงตรวจแล้วว่าปลอดภัยต่อฮ่องเต้จึงจะใช้ได้ แม้แต่สารที่จะผสมเป็นกำยานก็คงต้องตรวจ ดังนั้น นางในจึงต้องทำตัวให้หอมได้เองตามธรรมชาติเพราะการใช้สารใดๆคงถูกหมอหลวงห้ามด้วยกลัวว่าจะเป็นอันตรายต่อฮ่องเต้

เมื่อจะเป็นนางใน ราชสำนักจีนจะสอนเรื่องกามสูตรด้วยเพื่อเอาไว้เป็นวิชาสร้างความสำราญพระทัยให้ฮ่องเต้ แต่พระนางเจ้าศรีสุดาจันทร์อาจจะได้รับการถ่ายทอดแบบกามสูตรของพราหมณ์มา นางในทีจะถวายตัวต้องเตรียมตัวมาดี เตรียมตัวตั้งแต่ยังเล็กจึงจะได้ความครบเครื่องพร้อมถวายตัว คาดว่าพระนางเจ้าศรีสุดาจันทร์คงเตรียมพระองค์มานานเช่นเดียวกับพระนางเจ้ายศสูงๆพระองค์อื่นๆ สามัญชนทั่วไปคงไม่สามารถเข้าถึงจุดนี้ ดังนั้นคนที่บอกว่าเป็นสามัญชนแล้วสมเด็จพระนเรศทรงรับมาเป็นสนมคงยากจะเป็นไปได้ เพราะว่าในเรื่องมเหสีพระองค์ท่านให้ฝ่ายในดำเนินการให้ถูกต้อง โดยพระองค์ก็ทรงอยู่ในกรอบประเพณีของราชวงศ์เหมือนพระองค์อื่น

 

บทสวดเพื่อใช้สวดก่อนรับประทานยาวาสนาจินดามณี ของหลวงปู่บุญวัดกลางบางแก้ว เล่ากันว่าสวดต่อๆมาจากพระมหาเถรคันฉ่องพระอาจารย์ของสมเด็จพระนเรศวร ในบทสวดจะมีพูดถึงพระราชา พระอรรคมเหสี พระโอรส พระธิดา อาจจะถือว่าเป็นร่องรอยเล็กๆน้อยๆ ถึงครอบครัวของพระองค์ท่าน สำหรับบทนี้ลูกศิษย์หลวงปู่บุญเรียกอีกชื่อหนึ่งว่าบทสวดคาถาเจ้าสัวหรือคาถาเจ้าขรัว ก็น่าจะได้เหมือนกันค่ะ

https://vt.tiktok.com/ZSFFWsvgs/

 

บังเอิญค้นหาจางจวีเจิ้งซึ่งปกติจะเป็นหน้าภาษาจีน พอแปลเป็นไทยแล้วไม่ค่อยรู้เรื่อง

วันนี้หาแบบเดิม กูเกิ้ลหามาให้แบบภาษาญี่ปุ่น พอแปลเป็นไทยแล้ว สามารถอ่านรู้เรื่องกว่าหน้าเพจภาษาจีน

ปีที่การเมืองระหว่างราชวงศ์หมิงกับเผ่าอัลตันสงบ เป็นปีที่ท่านข่านส่งลูกสาวมาให้ถวายฮ่องเต้ แต่ฮ่องเต้พระราชทานให้ท่านจางแทนเพราะฮ่องแต้สุขภาพไม่ค่อยแข็งแรง คาดว่าปีที่พระนางมณีจันทร์ประสูติคือประมณ ปี ค.ศ. 1567 นี้ พระมารดาของพระนางเป็นเจ้าหญิงจากเผ่าอัลตัน. เป็นเผ่าที่มาล้อมกรุงปักกิ่งอยู่ช่วงหนึ่งในตอนโน้น

ตำแหน่งองค์ดาไลลามะเริ่มในสมัยท่านจางจวีเจิ้ง และเปลี่ยนท่านข่านให้มานับถือพุทธได้สำเร็จ