เชิญร่วมชมกิจกรรมโครงการอนุรักษ์หอพระไตรปิฎก วัดเทพธิดารามวรวิหาร

เชิญร่วมชมกิจกรรมโครงการอนุรักษ์หอพระไตรปิฎก วัดเทพธิดารามวรวิหาร

สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ ขอเชิญท่านที่มีความสนใจในเรื่องการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมไทย และการทำนุบำรุงปูชนียสถาน เข้าร่วมกิจกรรมนำชมการทำงานของโครงการอนุรักษ์หอพระไตรปิฎก วัดเทพธิดารามวรวิหาร ครั้งที่ ๑ นมัสการพระบรมสารีริกธาตุ พระพุทธรูปและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ <O</O
<O
ชมความงามของสถาปัตยกรรมพระราชนิยมสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และอาคารรางวัลอนุรักษ์ดีเด่นของสมาคมสถาปนิกสยามฯ ที่วัดเทพธิดารามวรวิหาร และวัดราชนัดดารามวรวิหาร<O</O
<O
ฟังการเสวนาเรื่อง การอนุรักษ์โลหะปราสาท การออกแบบพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์ และการอนุรักษ์ที่วัดเทพธิดารามวรวิหาร วัดราชนัดดารามวรวิหาร<O</O
<O
นำโดย นาวาอากาศเอก อาวุธ เงินชูกลิ่น และ รศ.ดร.ประสงค์ เอี่ยมอนันต์
<O
และชมความคืบหน้า ผลการทำงานของอาสาสมัครในโครงการ ในขั้นตอนการสำรวจทำแบบอนุรักษ์อาคารหอพระไตรปิฎก วัดเทพธิดารามวรวิหาร<O</O

 

วันเสาร์ที่ ๓๑ มกราคม พ.ศ.๒๕๕๒ เวลา ๑๓.๐๐ น.

 

น่าไปจังครับ

 

คุณอาหลี 99 ค่ะ ไม่ทราบไปร่วมกิจกรรมมาหรือเปล่าเอ่ย ?

คุณ ญ . หญิง จ้ะ เมื๋อ ญ . หญิง ไม่สะดวกไป คุณบุญญ ฯ ได้ไปมาค่ะ ด้วยความสนุกสนานเพลิดเพลิน ขอนำสาระมาเล่าให้คุณทั้งสอง และเพื่อน ๆ ที่ไม่ได้ไป ได้ความรู้ไปพร้อมๆ กันนะคะ
<O
ด้วยเมื่อวันเสาร์ (๓๑ ม.ค) สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ได้จัด กิจกรรมโครงการอนุรักษ์หอพระไตรปิฎก วัดเทพธิดารามวรวิหารมีกิจกรรมฟังเสวนา นำชมภูมิสถาปัตยกรรมวัดเทพธิดาราม วัดราชนัดดา และชมการทำงานการอนุรักษ์หอพระไตรปิฎก การอนุรักษ์โลหะปราสาท การออกแบบพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์รวมทั้งกราบสักการะหลวงพ่อขาวพระประธาน ชมรูปหมู่ภิกษุณีหล่อดีบุกในพระวิหารชมหอไตรและกุฏิสุนทรภู่เพื่อทำนุบำรุงพระศาสนา สืบสานศิลปวัฒนธรรม<O

 

กิจกรรมนี้ มีผู้สนใจเข้าร่วมประมาณ ๖๐ คน ทางสมาคมได้รับความกรุณาจากผู้เชี่ยวชาญและ ผู้ทรงคุณวุฒิ๒ ท่าน มาถ่ายทอดความรู้ให้ผู้เข้าร่วมได้ซาบซึ้งการสืบสานศิลปวัฒนธรรมไทย

เริ่มเมื่อยามบ่ายคล้อยลมพัดเย็นร่ำไร ก่อนเริ่มนำชมทางคณะกรรมการได้ประกาศระดมกองกำลังกันท่ามกลางบรรยากาศมื้อเที่ยง ณ วิหารราย ริมพระอุโบสถวัดเทพธิดาราม เมื่อรกองกำลังพรั่งพร้อม ผู้แทนชาวสมาคมสถาปนิกได้ร่ายเรียงวัตถุประสงค์เพื่อทราบทั่วกันค่ะ<O</O

 

กิจกรมเริ่มเป็นมงคลด้วยการเข้ากราบสักการระ หลวงพ่อขาว หรือพระพทธเทววิลาส พระประธานในพระอุโบสถวัดเทพธิดารามกันก่อน จากนั้นฟังเสวนาประวัติการก่อสร้าง ที่มาความสำคัญของวัด รวมทั้งคุณค่าภูมิสาถปัตยกรรม สภาพแวดล้อม ศิลปวัฒนธรรมที่ควรค่าแก่การอนุณักษ์พื้นที่ภูมิทัศน์ที่เกี่ยวเนื่องพื้นที่ใกล้เคียง คือ วัดราชนัดดา โลหะประสาท พลับพลาเจษฎาบดินทร์ เพื่อเป็นเกียรติและงามสง่าควรอนุรักษ์ความงดงามของเกาะรัตนโกสิทร์

 

วัดเทพธิดารามวรวิหาร เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี สถานที่สร้างวัด แต่เดิมเป็นเรือกสวนไร่นาของพระยาไกร ซึ่งเป็นเจ้านายหรือขุนนางในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นวัดที่พระองค์ท่านได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระราชทานแก่ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระองศ์เจ้าวิลาส พระราชธิดาองค์ใหญ่ในพระองค์ทรงพระเมตตาและโปรดปรานเป็นพิเศษ เพราะทรงมีพระปรีชาสามารถรับราชการสนองพระมหากรุณาธิคุณอย่างใกล้ชิด และได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยเป็นอันมาก จนได้รับการสถาปนาขึ้นทรงกรม มีพระนามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า

 

สภาพแวดล้อมภูมิสถาปัตยกรรมวัดเทพธิดารามนี้ มีการจัดวางแผนผังอาคารในเขตพุทธาวาสที่มีรูปแบบทางศิลปะและสถาปัตยกรรม ซึ่งถือเป็นแบบพระราชนิยมในสมัยรัชกาลที่ ๓ คือ พระอุโบสถอยู่ตรงกลาง แล้วตั้งเรียงด้วย พระวิหาร และ การเปรียญ ซึ่งอาจจะแตกต่างจากหลายวัดวาอารามทั่วไปที่ทั้งพระอุโบสถ พระวิหาร และศาลาการเปรียญ ไม่ได้ตั้งเรียงเป็นแนวเดียวกัน

ด้วยรูปแบบพระราชนิยมที่เด่นชัด คือ ทั้งโบสถ์ ทั้งวิหาร ทั้งศาลาการเปรียญ ของวัดนี้ ไม่ปรากฏสถาปัตยกรรมเครื่องส่วนบน คือไม่มีช่อฟ้า ใบระกา และหางหงส์
<O</O
เป็นเพราะในช่วงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้น ได้รับอิทธิพลจากศิลปะจีนเนื่องจากเศรษฐกิจและสังคมในสมัยรัชกาลที่ ๒และรัชกาลที่ ๓ ระบบเศรษฐกิจสังคมมีการค้าขายกับจีนเป็นส่วนใหญ่ทำให้ศิลปะและวัฒนธรรมจีนเข้ามามีบทบาทในงานสถาปัตยกรรมไทยรวมทั้งอาจจะเพราะด้วยที่คนไทยส่วนมากมักจะเป็นช่างไม้ ไม่ถนัดในงานปูนเมื่อมีงานก่อสร้างที่เป็นงานปูน จึงอาศัยช่างชาวจีนเป็นกำลังสำคัญฉะนั้นเมื่อช่างชาวจีนมีโอกาสได้ทำงานก็ย่อมที่จะนำเอาศิลปะของตนเองเสนอเข้ามาในการก่อสร้างด้วย โดยเฉพาะรูปตุ๊กตาหินที่จัดวางเรียงราวรอบพระอุโบสถ จะแสดงออกเป็นบรรดาตุ๊กตาหญิงชาววังซึ่งล้วนแต่มีลักษณะงดงามอ่อนช้อย

 

จุดเด่นของ พระอุโบสถ แต่จะเรียบง่ายด้วย เสาเหลี่ยมสีขาวรับโครงพระอุโบสถ ช่องหน้าต่างบานประตูจะปรากฏลายเครื่องเทศ ส่วนที่หน้าบันก็ประดับด้วยเครื่องกระเบื้องเคลือบเป็นลวดลายแบบจีนแทน ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะในรัชสมัยรัชกาลที่ ๓ รายรอบบริเวณพระอุโบสถ ประกอบด้วย

ภายในพระอุโบสถ ปรากฎพระพุทธรูปต่างๆ ล้วนแต่มีใบหน้ายิ้มละมุน ลักษณะอ่อนช้อย พระประธานปางมารวิชัยนั้น มีความงดงามอ่อนหวาน สลักด้วยศิลาขาวบริสุทธิ์ซึ่งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ทรงให้อัญเชิญมาจากพระบรมมหาราชวัง มาประดิษฐานไว้เหนือเวชยันต์บุษบกอย่างสวยงาม ชาวบ้านทั่วไปเรียกขานกันว่า“หลวงพ่อขาว” ต่อมาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลดุลยเดช รัชกาลปัจจุบัน ได้ทรงถวายพระนามว่า “พระพุทธเทววิลาส” ตามพระนามเดิมของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ

เบื้องหน้าพระประธาน มีพระพุทธรูปทรงเครื่องมหาจักรพรรดิ์ ปางห้ามสมุทร ประดิษฐานอยู่สองข้างของเวชยันต์บุษบกไม้จำหลักลายปิดทอง ประดับด้วยกระจก ลวดลายละเอียดประณีตงดงามฝีมือของช่างในราชสำนัก อันสะท้อนถึงความศรัทธาความร่มเย็นของบ้านเมืองในยุคนั้น ที่ทำให้ช่างมีเวลามาออกแบบรังสรรค์งานอันประณีตงดงาม<O</O

 

ในส่วนของ

 

เบื้องหน้าฐานชุกชีประธานลดหลั่นลงมาปรากฏ รูปหล่อหมู่พระอริยสาวิกา (ภิกษุณี)ตัวแทนเหล่าเอกทัคคะฝ่ายหญิง ลงรักปิดทอง จำนวนถึง๕๒ พระองค์ ประดิษฐานบนแท่นหน้าองค์พระประธาน

โดยทุก ๆ องค์ จะมีใบหน้าและอิริยาบถอ่อนช้อยงดงามที่แตกต่างกันในแต่ละองค์ เท่าที่พิจารณา เห็นบางองค์แสดงอากัปซ่อนเร้นความเข้าถึงรสพระธรรมด้วยอาการจีบมุทรา บางองค์กำลังเจริญมนต์ภาวนา บางองค์บางแสดงอาการรับประทานหมาก เป็นต้น

 

ระหว่างการสนุกสนานเพลิดเพลินเก็บภาพ ใกล้ ๆ กัน มีผู้เข้าร่วมกิจกรรมหญิงท่านหนึ่งเปรยให้ได้ยินว่า

 

ภิกษุณีที่เป็นเอตทัคคะที่มีบทบาทสำคัญในการประกาศศาสนา มีทั้งหมด ๑๓ รูป ดังนี้
๑. พระมหาปชาบดีเถรี เอตทัคคะในทางรัตตัญญู
๒. พระเขมาเถรี เอตทัคคะในทางมีปัญญามาก
๓. พระอุบลวรรณาเถรี เอตทัคคะในทางมีฤทธิ์มาก
๔. พระปฏาจาราเถรี เอตทัคคะในทางทรงพระวินัย
๕. พระนันทาเถรี เอตทัคคะในทางเพ่งด้วยฌาน
๖. พระธรรมทินนาเถรี เอตทัคคะในทางเป็นธรรมกถึก
๗. พระโสณาเถรี เอตทัคคะในทางปรารภความเพียร
๘. พระสกุลาเถรี เอตทัคคะในทางมีทิพยจักษุ
๙. พระภัททากุณฑลเกสาเถรี เอตทัคคะในทางขิปปาภิญญา คือตรัสรู้ฉับพลัน
๑๐. พระภัททกาปิลานีเถรี เอตทัคคะในทางผู้มีปุพเพนิวาสานุสสติ
๑๑. พระภัททากัจจานาเถรี เอตทัคคะในทางบรรลุมหาอภิญญา
๑๒. พระกีสาโคตมีเถรี เอตทัคคะในทางทรงจีวรเศร้าหมอง
๑๓. พระสิคาลมาตาเถรี เอตทัคคะในทางศรัทธาธิมุต หรือน้อมใจไปตามความศรัทธา<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-comfficeffice" /><o></o>
<o> </o>
ข้อมูลจาก http://www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=13568

 

เมื่อพาชื่นชมความเป็นมา ความสำคัญ เกี่ยวกับวัดกันแล้ว เจ้าภาพผู้จัดกิจกรรม ได้นำพาผู้ร่วมไปชมกิจกรรมตามโครงการการอนุรักษ์หอพระไตรปิฎกฯ จากสภาพเห็นว่าทรุดโทรมมากอย่างน่าเสียดาย สมควรแก่การอนุกรักษ์ไว้อย่าแท้จริง

 

สภาพภายใน ทั้งสองชั้นของอาคารหอพระไตรปิฎก ลองนึก ๆ ภาพที่จะได้รับการปรับปรุง คาดว่าคงจะได้สมสง่าแก่พระพระธรรมโลกุตระ น่าชื่นใจ !

 

เมื่อชมกิจกรรมกันแล้ว ก็ได้ไปชมโลหะประสาทกันต่อ น่าเสียดายที่เป็นอยู่ระหว่าการบูรณะเช่นกัน จึงไม่มีโอกาสได้ขึ้นไปกราบนมัสการพระบรมสารีริกธาตุ ได้แต่พากันร่วมฟังเสวนา ความสำคัญที่ได้รับการบูรณะ ฟื้นฟูทันฉลองพระชมายุ ๗๘ พระพรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงพระเจริญค่ะ

 

เมื่อเข้าพื้นที่วัดราชนัดดากันแล้ว คณะฯ ได้พากันเข้ากราบพระกันในพระอุโบสถ์ ได้รับฟังเกร็ดสาระความรู้จากพระคุณเจ้าอย่างสนุกสนาน เช่น ภาพจิตรกรรมภายในพระอุโบสถที่นี้ จะสื่อแสดงพื้นนภาสุริยันจันทรา ปรากฎแห่งฤกษ์ เชิญชวนชี้ชมชวนใจกัน

 

กระทั่งตะวันคล้อยบรรจบกิจกรรมกัน ณ พลับพลาเจษฎาบดินทร์ จากการขยายมุมมองสถาปัตยกรรมแวดล้อมภูมิทัศน์ ที่ทางการพยายามสรรค์สร้างหน้าต่างเมืองไว้ต้อนรับแขกบ้านแขกเมืองไว้อย่างงามสง่าสมศักดิ์ศรีชาววิไล คนไทยจะสักกี่คน พึงจะทราบกันว่าเบื้องหน้าแห่งความโอพาฬของชนชาวไทยนั้น ซ่อนเร้นด้วยวิถีจิตอันงดงามที่มีฐานรากมาจากวิถีพุทธอยู่ดวงจิตนั้นเอง

จากมุมมองลานพลับพลาเจษฎาบดินทร์นี้ เสมือนได้ทดแทนให้พวกเราได้สำนึกรู้พระคุณภูมิรู้ปํญญาชาวไทยของบรรพบุรุษที่ควรแก่การอนุรักษ์

พร้อมนี้ ทราบจากเจ้าภาพผู้จัดกิจกรรมทิ้ง้ายให้ทราบว่า จากต้นแบบจากการเร่งอนุรักษ์แบบต่างๆ นี้ กรุงเทพมหานครกำลังเร่งจัดพิพิธภัณฑ์เพื่อการรักษาศิลปวัฒนธรรมบนอาคารติดผีนที่พลับพลาฯ นี้เอง (อาคารสีเหลืองนี้ค่ะ)