พระมัญชุศรี โพธิสัตว์ โดย พิสิฐชัย สุวรรณศรี

[FONT=&quot] เรื่องของ ' พระมัญชุศรี โพธิสัตว์ โดย พิสิฐชัย สุวรรณศรี
[/FONT]
[FONT=&quot]

ใน พุทธศาสนานั้น โดยเฉพาะนิกายมหายานได้กล่าวถึงคุณแห่งพระโพธิสัตว์เป็นหลัก ซึ่งก็หมายถึงว่า โพธิสัตว์นั้นได้รับการยอมรับเป็นส่วนมาก ซึ่งมีผู้นับถือมากมายในโลก และยังแบ่งเป็นนิกายย่อยๆได้อีกมากมาย โดยมากแล้วผู้คนที่นับถือพุทธศาสนานิกายมหายานส่วนใหญ่จะมีความเข้าใจใน เรื่องของโพธิสัตว์เป็นอย่างดีเพราะเป็นคำสอนที่ถูกยกขึ้นมาบ่อยครั้ง โดยเฉพาะนิกายสุขาวดีที่เน้นคำสอนการภาวนาพระนามพระอมิตาภะพุทธเจ้าและพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร รวมถึงทศกุศลกรรมบถ แต่เหตุนั้นก็ยังเป็นแนวคิตที่ใช้พลานุภาพของพระพุทธและพระโพธิสัตว์ ซึ่งในปัจจุบัน มีนักศึกษาสืบค้นหลายคนได้ตีความว่า เป็นการรวมความเชื่อในแบบเทวนิยมมาด้วย หากมองดูแล้วเพราะสภาพสังคมในแบบจีนนั้นยังมีความเชื่อในแบบนั้น ดังนั้น ศาสนานิกายจึงปรับตัวให้เข้ากับสภาพพื้นที่นั้นๆ จนเป็นที่นับถือ ซึ่งโดยส่วนใหญ่เราจะจักพระโพธิสัตว์ผู้มีเมตตามากในทางพุทธศาสนานิกายมหายานก็คือ พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ ([/FONT]觀世音[FONT=&quot]) ในทางจีนส่วนมากที่เราเข้าใจกันก็คือพระโพธิสัตว์กวนอิม ซึ่งความเชื่อในหมู่ชนก็สัมผัสเชื่อในสิ่งเหล่านั้น ตามแต่ลักษณะของคนในที่นั้นๆ แต่ไม่เพียงแค่นั้น หากเราศึกษาลึกลงไปอีกจะมีคัมภีร์ต่างๆที่ลึกซึ้งเป็นอภิมหาปรัชญามากมาย เช่น มหาปรัชญาปารมิตาสูตร [/FONT](金剛般若波羅蜜多經)) ซึ่งมีแนวคิดหลักคือเรื่องของสุญตา [FONT=&quot] แนวคิดทางด้านสุญตานั้นได้พัฒนาหลากหลาย ในคราวนี้จะกล่าวถึงพระโพธิสัตว์องค์หนึ่งได้ที่ได้นับถือมากพอสมควรในทางมหายาน นั่นคือพระโพธิสัตว์มัญชุศรี ([/FONT]文殊[FONT=&quot]) ผู้ได้รับยกย่องว่าเป็นมหาโพธิสัตว์ผู้เลิศด้วยปัญญา มักปรากฏคู่มาพร้อมกับพระสมันตภัทรโพธิสัตว์ ไม่เพียงแต่พระโพธิสัตว์มัญชุศรีจะได้รับนับถือในมหายานเท่านั้น ทางด้านของนิกายวัชรยานนั้น ความหมายนามของพระมัญชุศรีนั้น ในภาษาสันสกฤต มีความหมายว่า “ศิริอันไพเราะ” พระมัญชุศรีโพธิสัตว์เองก็ต่างมีความสำคัญไม่แพ้พระอวโลกิเตศวรเลย ซึ่งความเชื่อของนิกายวัชรยานในทิเบตนั้นมีความเห็นว่าพระมัญชุศรีทรงแบ่งภาคลงมาสืบทอดกันมามากมาย แต่ที่สำคัญคือลักษณะเด่นของพระมัญชุศรีนี้คือ ปัญญาอันโดดเด่นซึ่งได้รับการยกย่องว่าเป็นบุคลาธิษฐานด้านปัญญา ซึ่งปรากฏในพระสูตรมากมายในทางมหายาน เช่น มัญชุศรีปารมิตาสูตร ซึ่งกล่าวโดยรวมคือปัญญาและบารมีไม่อาจเข้าถึงได้ ไม่มีการเกิดดับ ซึ่งเป็นปรัชญาด้านหนึ่งได้รับการพัฒนามาจากแนวคิดของนิกายสรวาทติวาท นอกจากนั้นพระมัญชุศรีโพธิสัตว์ยังได้ปรากฏในคัมภีร์ทางศาสนาอีกมาก อาทิเช่น [/FONT]
[FONT=&quot]‘เอกวยุหะสูตร’ ‘อวตังสกะสูตร’ ‘วิมลเกียรตินิเทศสูตร’ ‘มัญชุศรีมูลกัลป์สูตร’ [/FONT]
[FONT=&quot] ความหมายนามของพระมัญชุศรีนั้น ในภาษาสันสกฤต มีความหมายว่า “ศิริอันไพเราะ”
[/FONT]

 

นะมัตถุ พุทธานัง นะมัตถุ โพธิยา.
(กราบๆๆ)​

 

({) สวัสดีครับคุณ นะมัตถุ โพธิยา นัง ผมขอออกแสดง ความคิดเห็นหน่อยนะครับ ผมน่ะเห็นหัวข้อ คุณ ขึ้นมาหลายวันแล้วครับ และผมจะเอาประสพการณ์ จริงมาพูด และความรู้เล็กๆน้อยๆ เพื่อให้คิด เป็นอุทาหรณ์ แต่ชนทั้งหลาย ที่เข้ามาอ่านกันครับ เพราะ ปัญญาคนไม่เสมอกัน อย่าพึ่งเชื่อ หรือ ปฏิเสธ ค้นคว้าเอาครับ ในเรื่องที่ผมจะเอ่ย ให้อ่านกันครับ แต่ให้ ดูแห่งความเป็นจริง ในหมู่คน และในสาย ครูบาอาจารย์ ทั้งหลาย ด้วยเหตุผล ตรึกตรอง ให้ถ่องแท้ครับ ในยุคของปัจจุบัน วันนี้ขอเข้า มา แสดงคามคิดเห็น ขออย่าได้มีโทษต่อกันนะครับ


มีเรื่องเล่า อยู่ในเทป และหนังสือ ของวัดท่าซุง อย่างนี้ครับ ในสายของหลวงพ่อ ฤาษี วัดท่าซุง ท่านได้กว่าวแก่บรรดาลูกศิษย์ไว้ว่า ท่านเจ้าแม่พระกวนอิม ท่านลาพุทธภูมิแล้ว ท่านเข้าสู่พระนิพพานไปแล้วครับ ลูกศิษย์ ของท่านนับ เรือน หลายแสนคน ที่รู้ และสายอื่นอีก ที่มา ศึกษาในสายของท่าน นับเป็นล้านๆคน อาจมีบางคนในสายท่านที่ไม่รู้และได้ศึกษาครับ พระนามแม่กวนอิม เปรียบเสมือนนามกลางๆ เหมือนตำแหน่ง พระมหากษัตย์ เมื่อองค์นี้ สวรรค์คต องค์อื่นๆ มาเป็นต่อครับ นายก ก็เช่นกัน หรือตำแหน่ง เง็กเซียน ฮ่องเต้ หรือตำแหน่ง พระอินทร์ ท้าวสักกะเทวราช พระอิศวร ก็คือองค์เดียวกัน แล้วแต่ คนใน ศาสนานั้นๆจะเรียกขานกันครับ



นี่คือตำแหน่งกลาง ตำแหน่ง ท้าวมหาราชทั้ง ๔ ก้เช่นกัน องค์นี้ทำหน้าที่ หมดบุญแล้ว องค์อื่น ที่มีบุญพอจะรับตำแหน่ง นั้นๆได้ ก็ต้องไปเป็นครับ เทวดา ทุกชั้น พรหมทุกชั้น หมือนกันหมดครับ แต่ผมมีเรื่องเล่า อยู่เรื่องหนึ่ง พระกฤษณะ ท่านจำพรรษา อยู่ ที่วัดสระสี่เหลี่ยม ต.ดอนรวก อ.ดอนตูม จ.นครปฐม ท่านเคยพูดกับผมว่า ท่านพูดกับหลวงปู่ครูบาวงค์ วัดพระบาทห้วยต้ม อ.ลี้ จ.ลำพูน ว่าท่านจะทำตามเจตนา ของพระแม่กวนอิมต่อครับ เป็นองค์แทน ว่างั้นเถอะ แต่ที่ผมสังเกตุดู ผมเห็นว่า คงไม่น้อยเลยครับ บรรดาลูกศิษย์ ที่ปราถนาพุทธภูมิ ที่ไม่รู้ตัวเองน่ะครับแต่จิต สำนึก มีอยู่ไม่น้อยเลย ที่ทำ หรือมีจริยาคล้าย พระโพธิสัตว์


ลูกศิษย์ หรือบริวาร พระเยซูก็คล้ายๆกันครับ ที่ดูด้วยตาตัวผมเองครับ และหลวงปู่ครูบาวงค์ ท่านก็เคย เกิดเป็นองค์ ดาไลลามะ ของทิเบตมาก่อน ที่จะมาเกิดเป็นลูกศิษย์ ครูบาศรีวิชัยครับ และอีกองค์ หนึ่ง หลวงพ่อ สุบิน วัดหัวเขา อ.เดิมบางนางบวช จ.สุ๑๐๐๐บุรี ท่านเคยพูด กับผมว่าท่าน เคยเกิด เป็นแม่ทัพนายกอง ของพม่า เคยสั่ง เผาวัดวาในสมัยอยุธยา ท่านเลยต้องมาเกิดใช้กรรมที่ท่านทำ และสร้างบารมีใหม่ในสมัยนี้ ท่านเป็นลูกศิษย์ หลวงพ่อสด วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ อยู่กับหลวงพ่อสด มา ๑๒ ปี มีคนมาเผา ศาลาการเปรียญ วัดหัวเขา คนพวกนั้น ไปแจ้ง ทางการ ให้มาจับท่าน กว่าวหาว่าท่านเผาวัดศาลา เพื่อจะหาทางสร้างใหม่ แต่ทำอะไรท่านไม่ได้ ท่านเป็นผู้สร้าง วัดหลวงปู่อิ่ม ท่านอยู่วัดนี้ มาตั้งหลายปี ศาลาหลังนั้นเก่าแก่มากครับ แต่มีใครรู้บ้าง หลวงปู่ อิ่ม ท่านก็เป็น อ.หลวงพ่อ สด วัดปากน้ำ เหมือนกันครับ



นี่ลองตรึกตรองดูครับ กรรมเป็นเครื่องจำแนกสัตว์ และการเกิดของพระโพธิสัตว์ บางช่วงบางตอนบางคราว ท่านต้องไปเกิดหรือโปรด บริษัทบริวารของท่าน ว่าอยู่ ณ ที่ใดกันบ้าง หรือบางยุค สมัยนั้นๆ ต้องไปเกิด เผ่าพันธุ์นั้นเผ่าพันธุ์นี้ ประเทศนั้นประเทศนี้ และหลายๆช่วง ต้องเกิด ชนชาตินั้นๆ ให้ดำรงค์คงเผ่าพันธุ์อยู่ครับ บางท่านคงคิดไม่ถึงหรอกครับ นี่คือ ประสพการณ์ เล็กน้อยๆ สำหรับผมครับ เอวังก่อนครับ พูดมากกว่านี้ ท่านทั้งหลาย จะลำคาญ ฮ้าๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆ


อ่อขอแถมท้ายอีกนิดครับ พระโพธิสัตว์ใกล้เคียง บารมีพระศรีอริยเมตตรัย นับจำนวนเป็นแสนๆพระองค์ ยิ่งบารมีกลางนี่ อีก นับไม่รู้เท่าไหร่ ถ้า บารมีต้นนี่ นับไม่ได้เลย พระพุทธเจ้า เปิดโลก ครั้งหนึ่ง ไฟนรกดับ หมกปลวก มันก็ทำความปราถนา เป็นพระพุทธเจ้ากัน แม้สัตว์นรก ก้ไม่เว้น เพราะว่า เห็นความอัศจรรย์ ของพระผู้มีพระภาคเจ้า จึงทำความปราถนา มากมาย ขนาดนั้น จะถึงหรือไม่ถึงนั้น อีกเรื่องหนึ่ง ได้ไม่ได้นั้น แล้วแต่ผู้ปราถนานั้นๆ ไม่ละความพยายามครับ

 

ในคติทางฝ่ายมหายาน พระโพธิสัตว์ไม่ต้องมีคู่บารมีใช่ใหมครับ
คงจะปราดเปรียวดี..ทั้งนี้ไม่ได้ศึกษา เพียงดูผ่านๆ

 

({) อย่าลืมนะครับ พระโพธิสัตว์ ที่บารมียังอ่อนน้อยอยู่ ยังทำความผิด อยู่บ่อยๆ แต่ท่านทำความปราถนา อันยิ่งใหญ่ ต้องยกยอดให้ท่านครับ จะ ฝ่ายไหน ก็ช่าง จะมหายาน มหานิกาย ล้วนช่วยเหลือ สัพสัตว์ เหมือนกันหมด แต่ผล สุดท้าย เมื่อทำน ทำบารมีเต็มแล้ว ท่านก็จะรอคิว มาตรัสรู้ เป็นพระพุทธเจ้าเหมือนกันหมด และต้องเกิด มามีคู่ครอง มากกว่า สาวก นับเป็นล้านๆเท่า ผมว่า มันคำนวนไม่ได้นะครับ แล้ว สุดท้าย จะต้อง บริจาค ลูกเมียให้เป็นทาน ไม่งั้น คงต้อง ลามาเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า หรือ พุทธสาวก ปรกติ สาวก หรือลาพุทธภูมิ ในสมัย พระพุทธเจ้า พระองค์ใดพระองค์หนึ่ง ให้พูดเท่าไหร่ คงจบได้ยากครับ

 

พระแม่กวนอิมตามความเชื่อของพุทธศาสนานิกายมหายาน
เป็นองค์เดียวกับองค์หญิงเมี่ยวซ่านและพระอวโลกิเตศวร ใช่ไหมครับ

 

*******************************
มีเพื่อนสนิทที่ทุ่มเทชีวิตให้ธรรมกาย เธอเชื่อแน่ว่าหลวงปู่สดจะต้องมาเกิดเป็นพระพุทธเจ้าอีกองค์หนึ่งในอนาคตกาลค่ะ เราก็ได้แต่แลกเปลี่ยนสนทนาธรรมกันไป แล้วตอนนี้ การช่วยเหลือด้วยกายทิพย์ก็มีอยู่ตลอดเวลาตามที่ท่านว่า สาธุธรรมค่ะ

 

*****************************
นับถือหลวงปู่สดมาก "ดูก่อน วักลิ ธรรมกายนั้นแลคือตถาคต" เพื่อนที่ว่าหวังว่าจะไปสู่"ดุสิตบุรี วงบุญพิเศษเขตบรมโพธิสัตว์"ค่ะ เธอก็ปฏิธรรมจนตัวหายไปค่ะ ส่วนตัวเองยังอีกไกลมากค่ะ
สาธุธรรมค่ะ

 

({) lสวัสดีครับคุณนักรบ พี่ๆน้องๆทุกๆท่าน ถูก ต้องแล้วครับ พระโพธิสัตว์ ที่เข้า พระนิพพานแล้ว ท่านช่วยคนได้ คล่องกว่า มีกายเนื้ออยู่ครับ พระนาม พระแม่กวนอิน เป็นพระนามกลางๆ ถึงองค์จริง จะเข้านิพพานแล้ว ท่านก็ยังช่วยคนอยู่ ตราบใด ยังนึกถึงท่าน จะโปรดได้ ก็คน หรือสัตว์ ใฝ่ดี หรือใฝ่ธรรมเท่านั้น ใช่ว่า จะโปรดได้ ทุกคน เหมือน สมเด็จองค์ปฐม ท่านก็มา โปรด หลวงพ่อ และลูกหลาน บริษัท บริวารเท่านั้น และต้องมีบารมี มาก เฉพาะตรง พระอรหันต์แต่ละพระองค์ ก็ยังมี ๔ แบบ ตรัสกิเลส ได้เท่ากัน แต่ความสามารถ พิเศษ ไม่เสมอ หรือเท่ากัน บางพระองค์ ไม่มีความสามารถพิเศษ เลย ฉนั้น จึงต้อง อบรม บารมี มากพอสมควร


คนที่ทำหน้าที่แทน พระแม่กวนอิม นั้น มากมาย ที่เจริญรอยตามท่าน หลวงพ่อ ฤาษีท่านเคยพูด ถ้าท่านอยากจะรู้ จิตใจคนและ สัตว์ ไม่ใช่ เฉพาะ ประเทศไทยเท่านั้น เอาคนและ สัตว์ ทั่ว ทั้งโลก ยังได้เลย (ฉนั้น มันต้องมีวงเล็บ) ช่วยได้ เฉพาะ บางกลุ่ม บางคนเท่านั้น แม้พระโพธิสัตว์ ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า แล้ว อีกนับไม่รู้เท่าไหร่ ที่หลวงพ่อ ฤาษีเคยพูด ถ้าจำไม่ผิด แม้พระญาณ ขององค์สมเด็จ ก็ยังหยั่งไปไม่ถึง ไม่รู้ มันสิ้นสุด ลงเมื่อไหร่ (จริงๆผมว่าท่านรู้) จะกว่าวไปใย มันไม่เกิดประโยชน์ ต่อสัตว์โลก พระพุทธเจ้า ตรัสรู้มาแล้ว ไม่รู้กี่ล้านพระองค์ ก็ยังขนคนไปพระนิพพานได้หมด สักที สัตว์ ทั้งหลาย ยิ่งเกิดมากมาย


เอาแค่ จวมปลวก อย่างเดียวนี่ มันมีกี่ล้านตัว ตำบล จังหวัด หนึ่ง มันมีเท่าไหร่ ถ้าทั้งโลก มันจะเท่าไหร่ สัตว์อื่นๆอีก ไม่รู้ มีกี่ ล้านๆ ประเภท แล้วโลก อื่นอีกล่ะ แสนโกฏิจักวาลหมื่นโลกธาตุ คิดดูครับ สัตว์เล็ก สัตว์น้อย กว่าจะพัฒนา มาเป็นคนสมบูรณ์ มีบารมี ๑๐ เต็ม จนเต็มเป็น บารมี ๓๐ ทัต ใครๆ ก็ ปราถนาได้หมด พระท่านก็ตรัสไว้แล้ว ทำความปราถนา เท่าขนโค แต่ได้ไปเป็นพระพุทธเจ้านั้น เท่าเขาโคเท่านั้น คนปฏิบัติ ธรรม ล้านคน จะได้มรรคผล กี่คน แล้วปัจจุบัน เกือบ หมื่นล้านคน เฉลี่ย ตรัสกิเลส ได้กี่คน


ฉนั้นการ สร้างบารมี มันก็ต่ายเต้า เข้าไปเป็นขั้นตอน ของบุญญาบารมี อย่างน้อย ยังตัดกิเลส ไม่ได้ มันก็เป็น ปัยจัย ไปสู่มรรคผลนิพพาน ตามที่ครูบาอาจารย์กว่าว พระสาวก บางองค์ ไม่ใช่ หน้าที่ของท่านๆก็ไม่ทำ แต่วิสัย ของ พระพุทธเจ้า ต้องโปรดสัตว์ ตรวจดูสัตว์ ที่จะไปโปรด ว่าใครสามารถ จะฟังธรรมได้ ในสมัยพุทธกาล พระมหากัสปะ หอรหัน ปกิสัมภิทาญาณ จะช่วยพระพุทธเจ้า โปรดสัตว์ องค์สมเด็จ ท่านตรัสว่า ไม่ใช่กิจของเธอ ทำไม่ได้ กำลังไม่พอ มันเป็นหน้าที่ของตถาคต



คุณนักรบ พูดมาได้ดีทีเดียว เอ่ ผมเห็น คนใน กระทู้ พุทธภูมิ หลายคน เอ่ยว่า พระโพธิสัตว์ มีกำลังเทียบเท่า พระพุทธเจ้า ผมเอง ยังไม่เห็นด้วยหรอกนะครับ เพราะ ท่าน พุทธภูมิ เหล่านั้น ยังไม่ได้ ตรัสรู้เป็น พระพุทธเจ้า ถ้าเรียน รู้อารมย์ พระอริยเจ้า ตั้งแต่ พระโสดาบัน ถึง อารมย์พระอรหันต์ นี่ ยังฟังขึ้นหน่อย เพราะ มันเป็นอย่างนั้นจริงๆ ตามที่ หลวงพ่อ ฤาษี พูด มา แต่ยังไม่มีสิทธิ จบกิจเป็นพระอรหันต์ ถ้าไม่ลา พุทธภูมิ โน่นแหละ จนกว่า จะมาตรัสรู้ เป็นพระพุทธเจ้า ในครั้งพุทธกาล ก็ลาพุทธภูมิ เยอะแยะ ในประวัติ แต่ละองค์ สำหรับท่านที่มาจากพุทธภูมิ กำลัง จะมากกว่า สาวก ปรกติ



ยิ่งในสมัยนี้แล้ว ยิ่งช่วย ประกาศ พระศาสนาได้มากทีเดียว ดูกันได้ ด้วย ลูกตา ด้วยใจเราเอง ลูกศิษย์ ลูกหา มากมาย เพราะกำลังแต่ละองค์ก็พำเพ็ญมาไม่เสมอกันครับ ของดี กับ ของ ไม่ดี ย่อมเดิน คู่กันไป ฉนั้น ต้อง วินิจฉัย ด้วยปัญญา ของแต่ละคนครับ ไม่ใช่ เชื่อ ตามๆกันมา หรือฟัง กันมา หรือบอกกว่าวกันมา ต้องพิสูตร ด้วยตนเอง บางที่เราว่าใช่ แต่มันไม่ใช่ บางที่ เราว่าไม่ใช่ แต่มันใช่ เท็จๆจริงๆ จริงๆเท็จๆ ไตร่ตรองเอาครับ

 

ขอต่ออีกนิด การปฏิบัติ ในพระศาสนา ก็มี ๔ แบบ แต่ปลีกย่อย นั้นมากมาย แค่พุทธานุสติกรรมฐาน หัวข้อเดียว แต่แตก ข้อปลีกย่อย ไปได้ เป็นแสนๆครับ ที่หลวงพ่อ ฤาษี ท่านกว่าวไว้ แต่ด้วยปัญญา แบบผม ว่าค่าวๆ พอได้ ในกรณี นึกถึงความดี ของพระพุทธเจ้า ก็เป็น พุทธา ภาวนา พุทโธ ก็เป็นพุทธานุสติ สัมมาอรหัง ก้ พุทธานุสติ ถ้า เอา รูปของพระพุทธเจ้า มาเป็นอารมย์ เป็นทั้ง พุทธานุสติ ถ้า เพ่ง จดจำพระรูปพระโฉม ของท่าน ให้ติดตาติดใจ จำภาพได้ เป็นทั้ง พุทธานุสติ ทั้งกสิน สีขาว สีเหลือง แล้วแต่เราเห็นเป็นสีอะไร เอาแค่ค่าวๆเท่านี้ก่อนครับ


แล้วคน ที่ฝึก มโมยิทธิได้ ไป สวรรค์ได้ เห็นได้ แค่เห็นได้ มันเป็น วิชชา สาม ถ้าเห็นได้ ไปได้ ถอดกายในไปได้ มันเป็น วิชชาสาม บวกอภิญญา มีทั้งแบบ ครึ่ง กำลัง มีทั้งแบบเต็มกำลัง มี ทั้ง หยาบ ละเอียด แล้วแต่ ฟอกจิต ของตนๆ ให้ สอาดได้แค่ไหน ถ้าจิตในระหว่างนั้น จิตเข้าถึง พระโสดาบันๆ มันก็มี หยาบ กลาง ละเอียด จิตเข้าถึง สกิทาคามี มันก็มี หยาบ กลาง ละเอียด ถ้าจิตเข้าถึง อนาคามี มันก็มี หยาบ กลาง ละเอียด ถ้าจิต เข้าถึง ความเป็นพระอรหันต์ จิตจะใสสะอาด หมดจด พระอรหันต์ ก็มี หยาบ กลาง ละเอียด คนที่ฝึกไปพระนิพพานได้ นั้น จิตตอนนั้น ต้องเข้าถึง ความเป็นพระอริยเจ้า ขั้นใด ขั้นหนึ่ง ไม่งั้น ไม่เห็นพระนิพพาน หรือไปพระนิพพานไม่ได้หรอกครับ


แต่เมื่อ ได้แล้ว ไม่ได้ รักษาอารมย์ นั้นไว้ มันก้จะไปไม่ได้ หรือไม่ห็น การเห็นนั้น เห็นด้วยใจ เมื่อฝึก ให้คร่อ่ง จนชำนาญการ มันก็เหมือนเห็นด้วยตาเนื้อ เหมือนดูทีวี แต่ละคน ย่อม ทำได้ไม่เหมือนกัน บางคน แค่มีความรู้สึกเท่านั้น ถ้า จิตบุคคลนั้น เข้าถึงทรงอารมย์ พระอริยเจ้า ได้แน่นอน ก้ไม่มีการเสื่อม ถอยหลัง ถ้าทรงอารมย์ ได้บ้างไม่ได้บ้าง เดี๋ยวก็เสื่อม เป็นฌาณโลกีย ร่างกายดี อารมย์ก็ดี ร่างกายไม่ดี สมาธิ ก็ไม่ดีไปด้วย เอ่านี่ผมพูดเลยเถิด ไปไกลแล้ว จบก่อนครับ สวัสดี